Ερμηνείας Λόγος

Ο ΘΕΟΣ ΕΡΜΗΣ: η γέννηση της Ερμηνείας

Γιος του Δία και της Νύμφης Μαίας, της πρεσβύτερης των Πλειάδων   αγγελιοφόρος των θεών, που  γεννήθηκε στο όρος Κυλλήνη στην Αρκαδία. Έτσι μας αποκαλύπτει η θεογονία του ΗΣΙΟΔΟΥ και ο Ομηρικός ύμνος προς τον Ερμή. Ο Δίας συνευρέθηκε με την κόρη του Άτλαντα στο σπήλαιο ΒΟΡΕΑ,( Καλλιμάχου ύμνος εις την Δήλον).Λεγόταν επίσης και σπήλαιο του ΑΙΟΛΟΥ.Ο Ερμής ή με το επικό όνομα Ερμείας, στον Όμηρο μνημονεύεται με το αρχαιότερο όνομά του Ερμής ο Κυλλήνιος, αλλά και προσδιορισμούς όπως «εύσκοπος αργεϊφόντης», «διάκτορος», δηλαδή ψυχοπομπός, και  «χρυσόραβδος»
Θεωρείται  ο πρώτος δάσκαλος του ανθρώπινου γένους, γιατί  εισήγαγε τα γράμματα και τις επιστήμες στην ανθρωπότητα και δίδαξε τη χρήση της διάνοιας. Εκφράζει με ένα αρχετυπικό σχεδόν τρόπο την ταχύτητα, την ευλυγισία, τη μεταβλητότητα, μα και τους απατηλούς δρόμους που κάποιες φορές ακολουθεί ο νους, καθώς εύκολα απατάται και κάνει λάθη , αφού  είναι ο ίδιος ο Ερμής   που δίνει στην πρώτη γυναίκα, την Πανδώρα, την ιδιαίτερη γυναικεία θελκτική φωνή  και έγινε η μοιραία γυναίκα για την ανθρωπότητα.Θεός του λόγου, της ευγλωττίας, έχει το χάρισμα της πειθούς και της κάμψης κάθε αντίδρασης, και είναι ο αιώνιος ρήτορας, τον ονόμαζαν δε, ΕΡΜΗΝΕΥΣ , αφού ερμηνεύει τις σκέψεις και τις θελήσεις του Δία. Αλλά και ως εφευρέτης των αριθμών , συνδέεται  επίσης με την αστρονομία, ενώ θεωρείται ο εμπνευστής των μέτρων και των σταθμών γι΄αυτό θεωρείται και προστάτης  του εμπορίου και  του κέρδους.Είναι από τις θεότητες που δραστηριοποιούνται και τη  Νύχτα και  έχει πολύ καλή σχέση με την Σελήνη, αφού το βράδυ που έκλεψε τα ιερά βόδια του Απόλλωνα,  μόλις την τέταρτη μέρα από τη γέννησή του, η Σελήνη βγήκε δυο φορές, για να τον διευκολύνει στη μετακίνησή του από την Πιερία μέχρι τα όρη της Κυλλήνης.  Η σκηνή που παραδίδει το κοπάδι με τις αθάνατες αγελάδες διαδραματίζεται στην Πύλο και είναι τόσο ψηλά στις πύλες του ουρανού που μόνο ο Ήλιος βλέπει αυτή την σκηνή.  Για να τον εξευμενίσει, ο Ερμής χάρισε στον Απόλλωνα τη λύρα του , αφού  έπαιξε και τραγούδησε, πρώτη και μοναδική φορά  την δημιουργία των Κόσμων και των Όντων. Από τότε τα δύο αδέλφια είναι αγαπημένα, ο μεν Απόλλων αρχηγός του χορού και των Μουσών τέρπει με την λύρα του τους θεούς του Ολύμπου και την ανθρωπότητα , ο μεν Ερμής που δεν ξαναπήρε στα χέρια του ποτέ την Λύρα, ακούει τον αδελφό του να παίζει και να υλοποιεί τις σκέψεις του ,και τις ελπίδες του , για την ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ.Ανάβοντας την εστία και θυσιάζοντας τις δύο αγελάδες , τις χωρίζει σε δώδεκα ίσες μερίδες όσοι και οι θεοί του Ολύμπου, οι δυναμοενέργειες που συγκροτούν τον Κόσμο . Με αυτή την χειρονομία του ο Ερμής γίνεται της Ιερής Εστίας φύλακας και απεσταλμένος και σύμβουλος του Διός.  Ταυτόχρονα είναι και ο επίσημος  Ψυχοπομπός , που οδηγεί τις ψυχές σε όλα τους τα βήματα ,προπορευόμενος . Συντελεί η γνώμη του για την κατάταξη των ψυχών , αφού θα αποφανθεί γι΄αυτές.Η Τρίτη ημέρα της εορτής των ανθεστηρίων στην Αθήνα, ήταν αφιερωμένη στον Ερμή , και η θυσία απέβλεπε στην ελπίδα επαναφοράς των ψυχών καθώς και  η τριακοστή ημέρα από τον θάνατο εκάστου θνητού, στο Άργος, όπου  προσφερόντουσαν θυσίες.Συναφής και η λατρεία του ως Θεός του ύπνου και των ονείρων. Διά του κηρυκείου θέλγει τα όμματα των ανθρώπων και ηγείται των ονείρων τους ως ονειροπομπός και υπνοδότης.Οι μύθοι γύρω από τη ζωή και τη δράση του Ερμή παρουσιάζουν ένα μεγάλο   εύρος  και πλούτος των στοιχείων της  προσωπικότητάς τουΟ Ερμής, ως δρομέας  το ιδεώδες πρότυπο του Έλληνα έφηβου, ήταν ο κατ’ εξοχήν ακμαίος και ευκίνητος Θεός. Στα γυμνάσια και στις παλαίστρες τον τιμούσαν με τον Απόλλωνα και τον Ηρακλή ως προστάτη αθλούμενης νεολαίας, των γυμνασίων  και σε πολλά μέρη της Ελλάδας τελούσαν προς τιμή του αγώνες . Όπως στην Σάμο, μία γιορτή του Χαριδότου Ερμή, για να τιμήσουν τον υπέροχο θεό της ρώμης, της ομορφιάς, της ευγένειας και της υψηλής φρόνησης.Στα νομίσματα της πόλης Φενεού της Αρκαδίας μας δείχνουν τον Ερμή φέροντα στην αγκαλιά του τον νέον Αρκάδα, τον ήρωα τους, καθώς επίσης πολλά άλλα καλλιτεχνήματα τον παρουσιάζουν σαν οδηγό των ανθρώπων και των θεών, είτε στα δικαστήρια του Ολύμπου είτε του Αδη, και είναι ο Πομπαίος Ερμής.Οι καλλιτέχνες τον παρουσιάζουν επίσης με φτερά στα πόδια και στους ώμους και ραβδί στο χέρι (κηρύκειο), το έμβλημά του, που το κρατούσε πάντα, και έλαμπε σαν ήλιος, η δε ακτινοβολία του είχε περίεργα αποτελέσματα. Μορφοποιούσε με εκπληκτική ταχύτητα  άμορφα πλάσματα ή αντικείμενα, γιάτρευε αρρώστιες, φώτιζε αυτούς που περπατούσαν στο σκοτάδι.  Αλλά και ο τρόπος που το κρατούσε, πάντα λοξά, είναι μυστηριώδης και έχει την σκοπιμότητά του. Αναπαριστούσε  την κλίση του άξονα της Γης, που σημαίνει ότι κάποιοι γνώριζαν πολύ καλά το σχήμα της και την πορεία της.Το ΚΗΡΥΚΕΙΟ του Ερμή έχει ακατανίκητες και άπειρες δυνάμεις που κανένας ούτε θεός ούτε άνθρωπος μπορεί να αγνοήσει  είναι μία ράβδος χρυσή, τριπέταλος. Παλαιότερα απεικονίζετο δίχαλος. Στους μεταγενέστερους χρόνους απεικονίζεται με δύο όφεις περιειλιγμένους στο άνω άκρο του κηρύκειου, που  υποδηλώνουν την σχέση του με τον κάτω κόσμο.Τα πέδιλά του τον βοηθούν να πετάει και να διασχίζει τα ουράνια με καταπληκτικές ταχύτητες, «Σαν πνοή του ανέμου, μα χιλιάδες φορές πιο πολύ πετούσε στα Ουράνια και στη Γή, Ομήρου Ιλιάδα και Οδύσσεια)Θεός ερωτιάρης και αρκετά ζωηρός, πάντα ερωτευμένος με την Αφροδίτη αλλά ποτέ δεν την απέκτησε., έχει πολλές γυναίκες τόσο θεές όσο και θνητές που του χάρισαν πολλά παιδιά. Από την ένωσή του με τη νύμφη Δριόπη γεννήθηκε ο τραγοπόδαρος γιός του ο Πάνας, ενώ από κάποια άλλη νύμφη απέκτησε τον Δάφνη.Επίσης είχε γιο τον Αυτόλυκο από την ένωσή του με τη Χιόνη, και τον δίδαξε να κάνει το μαύρο άσπρο και το άσπρο μαύρο (Ησίοδος) αλλά και ο Όμηρος  στην Οδύσσεια μιλά για τις κλοπές και τις απάτες του.Βέβαια ο συμβολισμός του μύθου είναι εμφανής. Ο Ζεύς είναι ο ΝΟΥΣ, ο Ερμής οι δονήσεις του , ως εφευρέτης της ΛΥΡΑΣ, που τον καθιερώνει σαν κύριο των δονήσεων του κόσμου μας. Ο Αυτόλυκος αντιπροσωπεύει το αποτέλεσμα αυτών των δονήσεων του Νού  που ανάλογα με την ποιότητά του παράγονται και εκπέμπονται πραγματοποιώντας τις προσδοκίες του.  Άλλος γιός του είναι ο Μυρτίλος από την Κλυμένη , ο  Αρπάλυκος και ο  Άβδηρος. Με την Άγλαυρο ,κόρη του Κέκροπα είχε αποκτήσει τον Κήρυκα, ενώ επίσης είχε ενωθεί και με την Απημοσύνη.Πονηρός και έξυπνος, εύστροφος και πανούργος, επινοητικός , ενεργητικός και αεικίνητος, και αδιόρθωτος φαρσέρ, είναι μερικά από τα βασικότερα χαρακτηριστικά του.Κάποτε για να διασκεδάσει είχε αρπάξει τα ρούχα της μητέρας του και κάποιων άλλων Νυμφών την ώρα που έκαναν το λουτρό τους. Επίσης πολύ παλιά είχε κατορθώσει να ξεγελάσει την Ήρα κάνοντάς την να θηλάσει  τον Ηρακλή.Στην Γιγαντομαχία ,φορώντας τη σκούφια που τον έκανε αόρατο σκοτώνει τον Ιππόλυτο. Την ίδια περίοδο βοηθά τον πατέρα του Δία στη σύγκρουσή του με τον Τυφωέα. Αφού κατορθώνει να τον εξοντώσει, του αποσπά τα κλεμμένα νεύρα του πατέρα του και τα επανατοποθετεί στις σωστές τους, στα πόδια και στα χέρια, θέσεις.Κατορθώνει να  κλέψει την Ιώ  αφού πρώτα κοίμισε με τον  αυλό του το φύλακά της Αργο, τον τύφλωσε και  του έκοψε το κεφάλι.

Απελευθέρωσε τον Άρη ,  φυλακισμένος από τους δίδυμους γίγαντες Αλωάδεςμέσα σ’ ένα χάλκινο καζάνι.Στον Ερμή ανατέθηκε  επίσης η μεταφορά του μικρού Διόνυσου από την Εύβοια στις Νύμφες του βουνού Νύσα. .

Και ο  Απόλλωνας στα χέρια του εμπιστεύτηκε το μικρό Ασκληπιό το παιδί που έκανε με την ΚορωνίδαΟ εγκαταλειμμένος, από τη μητέρα του Κρέουσα  στο βράχο της Ακρόπολης, Ίωνας, από τον Ερμή μεταφέρθηκε στο μαντείο των Δελφών για να βρίσκεται κοντά στον πατέρα του Απόλλωνα.Η μεταφορά επίσης του Φρίξου και της Έλλης πάνω στο Αιγαίο γίνεται πάλι χάρη στον Ερμή και στο χρυσό κριάρι που αυτός είχε χαρίσει στη Νεφέλη.Ο Οδυσσέας, την περίοδο που βρίσκεται στο νησί της Κίρκης, δέχεται κι αυτός τη βοήθεια του Ερμή. Ο νεαρός θεός, μεταμορφωμένος, του αποκαλύπτει τα σχέδια της μάγισσας και του χαρίζει το αντίδοτο στις μαγείες της.Για άλλη μια φορά, στο νησί της Καλυψούς , ο Ερμής  με παρακίνηση του Δία επεμβαίνει και γνωστοποιεί στην Καλυψώ τη σχετική με την τύχη του Οδυσσέα απόφαση των θεών.Ο Περσέας, όπως κι όλοι οι υπόλοιποι ήρωες, δέχεται επίσης τη συμπαράσταση του Ερμή. Δεσμευμένος να αποκτήσει το κεφάλι της Γοργώς και απελπισμένος από τον τεράστιο άθλο που έχει να αναλάβει, απευθύνεται στον Ερμή. Ο θεός χαρίζοντάς του ένα διαμαντένιο δρεπάνι τον βοηθά να εξοντώσει τη Μέδουσα και να της κόψει το κεφάλι.Ο Ερμής είναι αυτός που οδηγεί  τις τρεις θεές στο όρος Ίδη, για να επιλέξει ο Πάρης την ομορφότερη.Ο Ερμής ήταν πάλι αυτός που έκλεψε την πραγματική Ελένη και την έκρυψε στην Αίγυπτο. Ο Ερμής επίσης ήταν εκείνος που στάλθηκε από τους θεούς στον Πάρη και τον ενημέρωσε για τις αποφάσεις τους.Κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου ο ίδιος  μεταμορφωμένος σε θνητό, συνόδευσε το γέρο Πρίαμο ως τη σκηνή του Αχιλλέα για να του ζητήσει το νεκρό σώμα του γιου του Έκτορα.Με τη λήξη του Τρωικού πολέμου ο Ερμής πάλι κατέβηκε στις Μυκήνες, για να προειδοποιήσει τον Αίγισθο γι’ αυτά που έμελλε να πάθει εάν αποφάσιζε το γάμο του με την Κλυταιμνήστρα.Τον Ηρακλή, που ήθελε να ανεβάσει τον Κέρβερο στη γη, ο Ερμής πάλι τον βοήθησε. Την Περσεφόνη, την κόρη της Δήμητρας, που ο θεός του Κάτω Κόσμου την είχε αρπάξει, ο Ερμής πάλι την ξανάφερε στον Επάνω Κόσμο, αφού πρώτα έπεισε τον Άδη να την αφήσει. Τις ψυχές των μνηστήρων της Πηνελόπης που κείτονταν στο παλάτι του Οδυσσέα, ο Ερμής τις κάλεσε με το ραβδί του έξω και τις οδήγησε στον Κάτω Κόσμο.

Το όνομά του ετυμολογείται από το είρω (αναγγέλω), ερέας και (κατά πλεονασμό του μ) Ερμέας, Ερμής με συναίρεση, ή  από το έρυμα, δηλαδή το λόγο.

Αγγελιοφόρος του Διός ο Ερμής καθιστά την πεπερασμένη μας διάνοια ικανή να συλλάβει την καθαρότητα δια του Κηρύκειου  του μυσταγωγού  θεού ,την ερμηνεία της θείας βουλής του Διός. Μας δίνει την δυνατότητα της εκμαιεύσεως των Ιδεών, οι οποίες θα εκφραστούν από τον Ερμή και θα ερμηνευθούν άνευ προσκομμάτων, δογματισμού, αμάθειας και ιδιοτέλειας, ρόριστων και νεφελοειδών καταστάσεων. Το λαμπρό άστρο της Μαίας- ΑΙΜΑ-ΙΑΜΑ, που με το όνομα της τροφοδοτείται ο εγκέφαλος μας με το αίμα της και ιάται.Η γέννηση του Ερμή σε ένα σπήλαιο βαθύ μας διδάσκει την γέννηση μιας νέας δόνησης του Νου, του ανθρώπινου νου, η εξελικτική πορεία του οποίου, όσο ανεβαίνει τόσο αναζητούν οι άνθρωποι τα Αίτια που τους ανοίγουν καινούργιους δρόμους αντίληψης, για την ζωή, τον θάνατο, για την ψυχή , το πνεύμα τον υλικό κόσμο μας.Αντικρίζοντας τον Ερμή του Πραξιτέλη, στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας αναφώνησα «Είθε να δώσει έναν καινούργιο κραδασμό στα κύτταρα του νού μας και να ετοιμάσει τον νέο άνθρωπο ,να  βγάλει από το έρεβος της  δεισιδαιμονίας την ανθρωπότητα  να εναρμονιστεί και να φωτιστεί  με το Μεγαλείο του ΛΟΓΟΥ.

Ερμής  ο άρχων του Λόγου

Η ΠΑΡΕΑ